Vai trò ý nghĩa của Tòa án ICC

Vai trò ý nghĩa của Tòa án ICC :

ICC thành lập theo quy chế Rome đã ra đời mặc dù có sự phản đối của một số quốc gia trong đó có các cường quốc của Hội đồng bảo an Liên hợp quốc đã thể hiện sự cần thiết về vai trò của một thiết chế tư pháp hình sự thường trực, độc lập đối với việc bảo vệ hòa bình, an ninh quốc tế, bảo vệ quyền con người và công lý.

Do đó sự ra đời của ICC cũng mang nhiều ý nghĩa trong đời sống chính trị, pháp lý của thế giới hợp tác nhưng vẫn xảy ra nhiều xung đột vũ trang, ẩn chứa những hiểm họa cướp đi thành quả xây dựng hòa bình của nhân loại.

Tòa án hình sự quốc tế theo quy chế Rome ra đời không những đáp ứng được yêu cầu cấp thiết của việc ngăn chặn xung đột, bảo vệ hòa bình, an ninh quốc tế mà còn thực thi trách nhiệm đó một cách có hiệu quả với một nền tư pháp công bằng, khách quan mang lại niềm tin cho nhân loại. Tính ưu việt này đã khẳng định vai trò ý nghĩa của Tòa án Hình sự quốc tế trong đời sống chính trị quốc tế.

1. ICC góp phần giải quyết, ngăn chặn, phòng ngừa xung đột trên thế giới:



Quy chế Rome đặt ra trách nhiệm cho ICC về vấn đề tội phạm : “ phải trừng trị và cần bảo đảm truy tố hiệu quả bằng việc thực thi các biện pháp ở cấp độ quốc gia và tăng cường hợp tác quốc tế”

Như vậy với mục tiêu ngăn chặn, giải quyết các xung đột vũ trang thông qua việc trừng trị những cá nhân thực hiện tội phạm một cách có hiệu quả đã khẳng định vai trò của ICC đối với quyết tâm chấm dứt tình trang lọt lưới pháp luật của những kẻ gây tội ác nói trên và do vậy góp phần ngăn ngừa những tội ác đó.

Bên cạnh vai trò giải quyết, ngăn chặn Tòa án Hình sự quốc tế còn có vai trò phòng ngừa đối với các tội phạm thuộc thẩm quyền của ICC trên toàn thế giới. thông qua việc trừng trị nghiêm khắc tội phạm, ICC sẽ là lời cảnh báo cho những người có ý định phạm tội, nếu họ gây tội ác sẽ có một thiết chế tư pháp với đầy đủ thẩm quyền sẽ trừng trị họ.


2. ICC là thiết chế hình sự quốc tế bảo vệ quyền con người một cách có hiệu quả:

Quyền con người là một chế định của pháp luật quốc tế và pháp luật mỗi quốc gia trên thế giới hiện nay. Nó phản ánh mức độ văn minh của từng hệ thống pháp luật. Xã hội càn văn minh thì con người càng có điều kiện được tôn trọng và bảo vệ. Quy chế Rome về Tòa án Hình sự quốc tế là sự tiếp tục của các công cụ hữu hiệu bảo vệ quyền con người mà các quốc gia và cộng đồng quốc tế đã xây dựng nên. Vai trò bảo vệ quyền con người của ICC được biểu hiện trên khía cạnh sau :

Thứ nhất, quy chế Rome khẳng định việc trừng trị các tội ác xâm phạm đến quyền cơ bản của con người. Quy chế này về ICC là một trong những văn bản pháp luật quốc tế về quyền con người, là sự kế thừa, tái khẳng định và cụ thể hóa các quyền cơ bản quan trọng nhất của con người trong các Công ướ, đó là quyền được sống trong hòa bình, an ninh và hạnh phúc . Với mục tiêu bảo vệ quyền con người. Tòa án Hình sự quốc tế được quy định là cơ quan tư pháp quốc tế thường trực, độc lập do cộng đồng các quốc gia trên thế giới đồng thuận thành lập nhằm xét xử TỘI ÁC DIỆT CHỦNG, TỘI CHỐNG LOÀI NGƯỜI; TỘI ÁC CHIẾN TRANH VÀ TỘI XÂM LƯỢC. Theo quy chế Rome thì Tòa án Hình sự quốc tế không xét xử tất cả các tội phạm quốc tế được quy định trong các điều ước quốc tế mà “chỉ có quyền tài phán đối với các tội phạm nghiêm trọng nhất gây sự lo ngại của cả cộng đồng quốc tế”. Đây là những tội ác nghiêm trọng nhất xâm phạm đến quyền cơ bản của con người đã và dang diễn ra trên thế giới. Tòa án hình sự quốc tế có nhiệm vụ truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các cá nhân thực hiện những tội ác nghiêm trọng nhất ở các quốc gia với sự nỗ lực của các quốc gia thành viên và cộng đồng quốc tế. Quy chế Rome về Tòa án hình sự quốc tế đã dành các điều 5,6,7,8,9,10 quy định cấu thành tội phạm góp phâng vào nỗ lực chung nhằm bảo vệ các quyền cơ bản của con người.

Thứ hai, quy chế Rome về Tòa án hình sự quốc tế xây dựng cơ chế trừng phạt cá nhân thực hiện các tội phạm nghiêm trọng nhất xâm phạm quyền con người. So với các Tòa án Hình sự quốc tế khác và Tòa án quốc qia thì Tòa án hình sự quốc tế những khác biệt ở tính thường trực, độc lập của nó và do vậy có cơ cấu hợp lý, hiệu quả để xử lý những tội phạm nghiêm trọng nhất theo quy định của pháp luật quốc tế.

Thứ 3, quy chế Rome về Tòa án Hình sự quốc tế quy định thủ tục chặt chẽ bảo đảm trừng phạt cá nhân thực hiện tội ác nghiệm trọng xâm phạm quyền cơ bản của con người đồng thời tránh làn oan người vô tội. Trong quá trình giải quyết vụ án bên cạnh nhiệm vụ chứng minh và trừng phạt tội phạm bằng một bản án thù trách nhiệm không là oan người vô tội của các cơ quan tài phán cũng không kém phần quan trọng. Quy chế Rome về Tòa án Hình sự quốc tế đã giải quyết tốt hai yêu cầu này thể hiện bằng những quy định về thủ tục giải quyết vụ án như: Thông báo và phát hiện tội phạm; điều tra; truy tố, thủ tục sơ bộ tại Tòa án tiền xét xử, xét xử và thi hành bản án hướng tới việc giải quyết vụ án khách quan, công bằng, tôn trọng công lý. Trong quá trình giải quyết vụ án nếu có việc làm oan người vô tội xảy ra, điều 58 quy chế Rome quy định phạm vi, mức độ bồi thường thiệt hại cho người bị oan nhằm khắc phục sai lầm của cơ quan tiến hành tố tụng. Qua đó khẳng định công lý mà ICC theo đuổi và đề cao quyền con người trong quá trình giải quyết vụ án.

3. Quy chế Rome về Tòa án hình sự quốc tế đóng góp cho sự phát triển của Luật hình sự quốc tế. Luật nhân đạo quốc tế, Luật nhân quyền quốc tế.

Quy chế Rome ra đời là một bước hoàn thiện, phát triển Luật quốc tế hướng tới mục đích bảo vệ hòa bình, an ninh quốc tế. Những đóng góp này được thể hiện ở những khía cạnh sau : 1, Bằng các quy định tại Điều 6,7,8,. Quy chế Rome đã kế thừa, hoàn thiện cấu thành tội phạm của các tội đặc biệt nghiêm trọng của các văn bản pháp lý quốc tế trước đó. Đồng thời quy chế cũng quy định các nguyên tắc chung của Luật hình sự quốc tế làm cơ sở cho việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội đã đặt ra khôn khổ pháp lý của chính sách hình sự quốc tế. 2, ICC là Tòa án Hình sự quốc tế có tính chất thường trực, độc lập đầu tiên được hình thành trong lịch sử nhân loại, vì thế nó bổ sung thiết chế pháp lý mới trong Luật quốc tế. 3, ICC là thiết chế tư pháp hình sự quốc tế bảo vệ quyền con người một cách có hiệu quả đã nâng cao tính nhân đạo của Luật quốc tế lên một bước mới.